Akdeniz Ege

KONUMU, SINIRLARI  VE  KOMŞULARI:

Ülkemizin  batısında  Ege  Denizi  kıyılarınca  uzanan bölge, Marmara  Bölgesi, İç  Anadolu  ve  Akdeniz  Bölgeleriyle  ve  Ege  Denizi  ve  Ege  Adaları  ile  komşudur.  

Gerçek  alanı  olan  93.139 Km2  ile  Türkiye  topraklarının  %10.1’ini  kaplar. Alan  bakımından  5. Büyüklükteki  bölgemizdir.

Nüfusu  2000  sayımına  göre  8.9  milyondur. Nüfus  yogunlugu  Km2’ye  96  kişidir. Bu  Türkiye  ortalamasının  biraz  üstündedir. (Türkiye  ortalaması  Km2’ye 83  kişi)

BÖLÜMLERİ:

1.Asıl  Ege  Bölümü    2.İç  Batı  Anadolu  Bölümü

 YERYÜZÜ  ŞEKİLLERİ:

Kıyıları:

Ege  Denizinin  yerinde  eskiden  Egeid  karası  vardı. Bunun  çökmesi  sonucunda  bugünkü  adalar  meydana  geldi. Bölge  dagları  kıyıya  dik  uzandıgı  için  kıyı  girintili-çıkıntılı  Enine  Kıyı  Tipidir.

Kıyıda  bir  çok  körfez, koy, yarmada  ve  buruna  rastlanır. Edremit, Çandarlı, İzmir, Kuşadası, Güllük, Gökova  başlıca  körfezleridir.Reşadiye, Bozburun, Dilek  VE  İzmir  başlıca  yarımadalarıdır.

Ege  kıyıları  girintili-çıkıntılı  oldugu  için  en  uzun  kıyımızdır. Mugla’da  en  uzun  kıyıya  sahip  ilimizdir.

 Dagları:

Asıl  Ege  Bölümü  faylanma  hareketlerine  ugradıgı  için  Kaz  Dagı, Madra Dagı, Yunt  Dagı, Bozdaglar, Aydın  Dagları  faylanma  sonucu  yüksekte  kalmış  horstlardır. Bölümün  güneyinde  uzanan  Menteşe  Daglarının  uzanış  yönü  kıyıya  paraleldir.

İç  Batı Anadolu’ya  gidildikçe  yükseklik  artar. Bu  bölümde, Alaçam, Egrigöz, Murat  ve  Sandıklı  Dagları  vardır.

Ovaları:

İç  Batı  Anadolu  Bölümünde  Yazılıkaya  Platosu, Tavas- Çivril- Banaz-Örencik  ovaları  vardır.

Asıl  Ege  Bölümünde  horstlar  arasında  kalan  grabenler  birer  alüvyon  ovasıdır. Bunlar  Bakırçay, Gediz, Küçük  Menderes  ve  Büyük  Menderes  ovalarıdır. Bunlar  aynı  adı  taşıyan  ve  bol  alüvyon  taşıyan, akarsuları  tarafından oluşturulmuştur. Akarsuların  döküldükleri  yerlerde de delta  ovaları da  oluşmuştur.

Akarsuları:

Bakırçay, Gediz,K. Menderes, B. Menderes  başlıca  akarsularıdır. İç  Batı  Anadolu’da  Susurluk  ve  Sakarya  Akarsularının  bazı  kolları da  bulunmaktadır.  

Gölleri:

Göl  bakımından  fakir  olan  bölgede  iki  dogal  göl  vardır. Bunlar Marmara  ve  Çamiçi (Bafa) Gölleridir. Adıgüzel, Kemer  ve  Demirköprü  baraj  gölleri de  vardır.

İKLİM  VE  BİTKİ  ÖRTÜSÜ:

Bölgenin  asıl  Ege  Bölümünde  graben  ovaları  sayesinde  içlere  kadar  sokulan  Akdeniz  İklimi  görülür. Bu  alanlarda  yazları  sıcak  ve  kurak, kışları  ılık  ve  yagışlı  bir  iklim  görülür. Bitki  örtüsü  makidir  ve  yer  yer  ormanlara da   rastlanır.

İç  Batı  Anadolu  bölümüne  gidildikçe  yüksekligin  artması  ve  denize  olan  uzaklıgı  sebebiyle  iklim  karasallaşır. Yazları  sıcak  ve  kurak, kışları  soguk  ve  kar  yagışlı  Karasal  İklim  görülür. Bitki  örtüsü de  Bozkırdır.  

TARIMI  VE  HAYVANCILIGI:

Bölgenin  yurt  ekonomisine  katkısı  daha  çok  tarım  alanındadır. Bölümler  arasında  iklim  ve  yeryüzü  şekillerinin  farklı olmasına  baglı  olarak  yetiştirilen  ürünler  arasında  da  farklılık  ve  çeşit  vardır.

Tütün: Kıyı  ovalarında  yetiştirilir. Ülke  üretiminin  %65’ini  yetiştiriri. 1.Sıradadır.

Pamuk: Asıl  Ege  Bölümündeki  alüvyal  ovalarda  ve  özellikle  güneye  yakın  bölgelerde  yetiştirilir. Ülke  üretiminin  %40’ını  saglar. 1. Sıradadır.

Zeytin: Kıyı  kesiminde, özellikle  Edremit  Körfezi  çevresinde  yetiştirilir. 1.Sıradadır.

İncir: En  çok  B. Menderes  vadisinde  yetiştirilir. 1. Sıradadır.

Turunçgiller: En  çok  Akdeniz  İkliminin  görüldügü  kıyı  bölümünde  yetiştirilir.

Üzüm: En  çok  Gediz  Vadisinde  yetiştirilir. Ülke  üretiminin %35’ini  saglarken  1.  Sırada  yer  alır.

Pamuk: Asıl  Ege  Bölümünün  alüvyal  ovalarında  özellikle  güney  alanlarda  yetiştirilir.

Haşhaş: İç  Batı  Anadolu’da  Afyon  ve  Kütahya  çevresinde  kontrollü  olarak  yetiştirilir.

Şekerpancarı: İç  Batı  Anadolu  Bölümünde  yetiştirilir.

Tahıllar: İç  Batı  Anadolu Bölümünde  yetiştirilir.

 YER ALTI  KAYNAKLARI:

Krom: Mugla, Denizli, Kütahya.  

Demir: Balıkesir  ve  Kütahya. 1.Sıradadır.

Linyit: Kütahya, Manisa, Mugla  ve  Denizli. 1.Sıradadır.  

Civa: Uşak  ve  İzmir. 1.Sıradadır.

Bor: Kütahya  ve  Eskişehir.  

Manganez: Uşak, Afyon  ve  Denizli.

Mermer: Afyon  ve  Denizli.  

Titanyum: İzmir  ve  Manisa. 1.Sıradadır.

 Mugla, Aydın  ve  İzmir.

Uranyum: Manisa, Aydın  ve  Uşak.

Tuz: İzmir-Çamaltı. 1.Sıradadır.

SANAYİSİ:

Sanayi  bakımından  Marmara  Bölgesinden  sonra  2.  sırada  gelir. Bölümler  arasında  gelişmişlik  ve  sanayi  oranı  bakımından  büyük  farklılık  vardır. Asıl  Ege  Bölümü  sanayi  bakımından  daha  gelişmiştir. Zaten  bölgenin  en  büyük  ve  gelişmiş  kenti  İzmir’de  bu  bölümde  yer  alır. İzmir  sanayisi, fuarı, ve  ihracat  limanı  ile  önemli  bir  kentimizdir. İzmir’de  Aliaga  Petrol  Rafinerisi de  bulunmaktadır.

Bölgede  dokuma, şeker, çimento, termik  ve  hidroelektrik  santraller  vardır.

Yatagan-Mugla, Tunçbilek-Kütahya, Soma-Manisa’da  termik  santraller  vardır. Tek  Jeotermal  Santralimiz  Denizli-Sarayköy’de  bulunmaktadır. Demirköprü, Adıgüzel  ve  Kemer  Hidroelektrik  Santralleri de vardır.

 NÜFUS  VE  YERLEŞME:

2000  Sayımına  göre  bölgenin  nüfusu  8.9  milyondur.Nüfus  yogunlugu  Km2’ye  96  kişidir. Bu  Türkiye  ortalamasına  biraz  üstündedir.En  yogun  nüfuslu  3.  bölgemizdir. Kentsel  nüfus  daha  fazladır % 61. Türkiye  ortalamasına  yakındır (Türkiye  %65). Nüfus  kıyılarda, alüvyal  ovalarda  yogunlaşmıştır. İç  kesimlere  gidildikçe  nüfus  yogunlugu  azalır. Buralarda  da  nüfus  maden  işletmelerinin  çevresine  ve  ovalara  toplanmıştır.  Kıyıda  Menteşe  Yöresi de  daglık  alan  olması  nedeniyle  az  nüfuslanmıştır. Nüfus  artış  hızı  %o 16’dır (Türkiye  %o 18.3)

 TURİZM:

Bölge  Marmara’dan  sonra  turizm  geliri  en  fazla  2. Bölgedir. Akdeniz  İkliminin  görüldügü  kıyılar  deniz  turizmi  açısından  zengindir. Bölgede  İlkçag  uygarlıklarından  ve  Türk  Devletlerinden  kalan  tarihi  eserlerde  turistlerin  ilgisini  çeken  yerlerdir. Pamukkale-Denizli  Travertenleri de  güzel  yerlerden  biridir.

TARİHİ  ÖNEMİ:

Bölge  Kurtuluş  Savaşının  en  önemli  savaşlarına  sahne  olmuştur. Kütahya  ve  Afyon  bu  savaşların  en  önemlilerinin  geçtigi  illerimizdir.

 BÖLGE  HAKKINDA  NOTLAR:

Ø       Yüzölçümü  bakımından  5.sıradadır.

Ø       Orman  bakımından  %16’ile  4.sıradadır.

Ø       Ekili-dikili  alan  bakımından  %24  ile  3. Sıradadır.

Ø       Kıyı  uzunlugu  bakımından  1. Sıradadır.

Ø       Ekonomisi  tarıma  dayanır.

Ø       Sanayi  bakımından  Marmara’dan  sonra  2.sıradadır.

Ø       Zeytin, üzüm, incir, haşhaş  ve  tütün  üretiminde  1.sıradadır.

Ø       Linyitin  en  çok  çıkarıldıgı  bölgedir. Termik  Santralde  çok  vardır.

Ø       En  fazla  tuz  üretilen  bölgedir (İzmir-Çamaltı  Tuzlası)

Ø       İlk  demiryolu  İzmir-Aydın  arsında  kurulmuştur.

Ø       Asıl  Ege  Bölümünde  horst  ve  grabenler  vardır.

Ø       En  önemli  ihracat  limanımız  Dogal  bir  liman  olan  İzmir  Limanıdır.

Ø       En  önemli  uluslar arası  fuarımız  İzmir’de  kurulur.

Ø       Göl  yönünden  en  fakir  bölgelerdendir.

Ø       Turizm  gelirleri  bakımından  Marmara’dan  sonra  2.  Sıradadır.

Ø       Dagların  uzanış  yönü  sayesinde  kıyıdaki  Akdeniz  İklimi  iç  kesimler  kadar  sokulabilir.

Ø       Termik  Santrallerden  elektrik  üretimi  açısından  ilk  sırada  yer  alır.

Ø       Enine  Kıyı  Tipi  görülür.

Ø       En  uzun  kıyıya  sahip  ilimiz  Mugla’dır.

Ø       Denizli-Pamukkale  Travertenleri  vardır.

Ø       Çiniciligin  ve  halıcılıgın  merkezi  konumundadır. Kütahya  çinicilikte  ilk  sırada  yer  alır.

Ø       Akarsular  bol  alüvyon  taşıyarak  menderesler  çizerek  akarlar. Delta  ovaları  oluştururlar.

Ø       Sünger  avcılıgı  Bodrum  kıyılarında  yapılır.

Ø       Seracılıkta  Akdeniz’den  sonra  2. Sıradadır.

Ø       Tek  Jeotermal  Santralimiz  Denizli-Sarayköy’dedir.

Ø       İlleri:İzmir, Manisa, Aydın, Denizli, Kütahya, Afyon, Uşak